Stravinsky (1882-1971) sinh ra ở Nga tại một thành phố gần St.Pétersbourg trong một gia đình âm nhạc. Bố ông là ca sĩ giọng nam trầm rất nổi tiếng của nhà hát kịch St. Pðtersbourg, một người đàn ông rất có học, một nhà sưu tầm và vẽ tranh nghiệp dư. Ngay từ nhỏ Stravinsky đã được học một số môn về âm nhạc. Môn ông yêu thích nhất là sáng tác. Stravinsky cũng đã từng học luật một vài năm ở trường đại học và ở đó ông đã quen với con trai của Rimskykosakov. Nhờ đó mà ông đã trở thành học trò của Rimskykosakov. Sự kiện quan trọng đầu tiên trong cuộc đời sáng tác âm nhạc của Stravinsky chính là khi Sergei Diaghilev – người bảo trợ cho âm nhạc Nga và đưa nó đến với công chúng ở Paris nghe nhạc của ông và mời ông viết vở ballet L’oiseau de feu. Stravinsky đã đến Pháp vào năm 1910 để dàn dựng vở này và nó đã thành công rực rỡ ngay từ lần công diễn đầu tiên. Sau một vài năm sống ở Thuỵ Sĩ, Stravinsky đã đến sống ở Pháp và mang quốc tịch Pháp. Vào năm 1939 ông lại sang Mỹ và sống định cư ở Hollywood. Cũng từ năm này ông đã trở thành người mang quốc tịch Mỹ.
Sự nghiệp sáng tác âm nhạc của Stravinsky cũng chia thành nhiều thời kỳ tương ứng với những thay đổi cơ bản trong cuộc đời ông. Tuy nhiên chúng ta có thể chia thành ba giai đoạn chính:
1. Giai đoạn sáng tác mang đậm chất âm nhạc Nga và chịu ảnh hưởng của người thầy là Rimskykosakov.
2. Giai đoạn quay trở lại sáng tác theo một số nguyên tắc của âm nhạc quá khứ mà chúng ta hay gọi là âm nhạc Tân cổ điển.
3. Giai đoạn sáng tác theo kiểu âm nhạc 12 âm.
Trong giai đoạn sáng tác thứ nhất, Strvinsky đã có một số tác phẩm rất thành công như vở ballet L’ oiseau de feu (1910), Petruska (1911) và tác phẩm Sscre du printemp (Mùa xuân thần thánh, 1913). Đây là những tác phẩm đã sử dụng chất liệu âm nhạc dân ca Nga. Tuy nhiên ở mỗi tác phẩm cách khai thác âm nhạc dân gian có khác nhau.
Sau thành công của balett L’ oiseau de feu, năm 1919 Stravinsky đã viết lại thành một tổ khúc cho dàn nhạc. Cấu trúc tác phẩm gồm bảy phần:
Phần mở đầu
- Con chim lửa và điệu nhẩy của nó.
- Biến tấu của con chim lửa.
- Vòng tròn của các cô công chúa.
- Điệu nhẩy quỉ quoái của vua Kastchei.
- Hát ru.
- Phần kết.
Biên chế dàn nhạc gồm 2 flute, 2 oboe, 1 cor Anh, 2 clarinett, 2 basson, 4 cor, 2 trompett, 3 trombone, 1 tuba, timballe, grosse caisse, piatti, trangle, xylophone, harpe, piano, 2 violon, alto, cello và contre basse.
ở tác phẩm này âm nhạc dân ca Nga được sử dụng gần như nguyên dạng trong Vòng tròn của các cô công chúa. Giai điệu khởi đầu do oboe solo sau đó là clarinette rồi tới basson. ở đây Stravinsky đã sử dụng thủ pháp phức điệu để nhấn mạnh chủ đề. Thường ông chỉ khai thác một nhóm nhạc cụ chứ không dùng cả dàn nhạc.
Thí dụ 17: 16 nhịp đầu của “Vòng tròn của các cô công chúa”. trích trong tổ khúc L’oiseau de feau.
Đan xen với việc sử dụng nguyên dạng âm nhạc dân ca Nga là những phần mang đậm ngôn ngữ âm nhạc của Stravinsky. Thí dụ trong Biến tấu của con chim lửa ngôn ngữ của dàn nhạc trở nên rất phong phú nhờ khai thác gần như tất cả các nhạc cụ. So với dàn nhạc dùng cho tác phẩm Don Quixote thì dàn nhạc của Stravinsky đã được mở rộng và phong phú hơn rất nhiều. Tiết tấu cũng rất phức tạp kết hợp với các đường nét chromatique xuất hiện khá thường xuyên. Tất cả đòi hỏi người biểu diễn phải có một trình độ rất cao. Trên thực tế tác phẩm đã mở ra một ngôn ngữ âm nhạc mới khác xa với những gì mà chúng ta đã thấy trong giai đoạn đầu của âm nhạc biểu hiện.
