Nhạc Soul là sự giao thoa giữa rhythm’n’blues, nhạc gospel và pop mà trong đó, thành tố của gospel, nhạc hợp ca nhà thờ của người dân da đen, chắc chắn là sự thể hiện rõ nét nhất xúc cảm tột đỉnh qua kiểu hát, hòa âm khẩn cầu, hân hoan.
Trước khi tìm hiểu về nhạc soul, chúng ta cần làm quen với hai khái niệm khác tương đối phổ biến hơn, đó là nhạc R&B và nhạc Gospel.
Nhạc R&B là gì?
Nhạc R&B là Rhythm and Blues được bắt nguồn từ cộng đồng người Mỹ da đen gốc Phi từ những năm 1940, được định nghĩa lần đầu tiên là một dòng nhạc “tao nhã, lắc lư, có nền tảng jazz với nhiều nhịp mạnh hơn và nhấn đi nhấn lại”.
Nhạc Gospel là gì?
Gospel hay nhạc phúc âm là “nhạc tôn giáo của người Mỹ gốc Phi dựa trên các ca đoàn nhà thờ với những giọng đơn ca điêu luyện”. Nhạc gospel du nhập vào văn hóa người Mỹ gốc Phi từ đầu thế kỷ 17. Có thể lần lại nguồn gốc nhạc gospel từ lịch sử 2000 năm của nhạc thánh ca trong nhà thờ và nhạc dân gian của các vùng nông thôn.
Định nghĩa về nhạc Soul
Định nghĩa về nhạc soul được ghi chép trong bảo tàng Rock and Roll Hall of Fame là “âm nhạc phát sinh từ trải nghiệm của những người da đen tại Mỹ, thông qua sự biến đổi của nhạc gospel và R&B thành một dạng sôi nổi và thế tục hơn”. Cụm từ “soul music” chính thức xuất hiện vào năm 1961, bản thân nó mang ý nghĩa là thể loại nhạc theo phong cách gospel với ca từ trần tục. Từ “soul” theo cách nói của người Mỹ da đen có nghĩa rộng hơn là niềm kiêu hãnh và nền văn hóa. Giai điệu dễ nhớ, được nhấn bởi những nhịp vỗ tay và những chuyển động tùy hứng của cơ thể là những đặc tính nổi bật của nhạc soul. Ngoài ra, còn có sự đối đáp giữa người hát chính và những người hát đệm. Trong khi biểu diễn, ở đoạn nghỉ giữa các đoạn, ca sĩ thường nói vài câu gì đó thường không có trong loài bài hát. Nhạc soul được sinh ra nhờ vào sự đổi mới của một thế hệ nhạc sĩ sau chiến tranh – những người đã biến nhạc phúc âm trở thành một hình thức nghệ thuật thế tục và dễ hát, dễ nhớ hơn. Chính vì yếu tố đó mà nhạc soul nhanh chóng trở nên phổ biến.
Một số nghệ sĩ tiêu biểu: Ray Charles, Otis Redding, The Impessions, Aretha Franklin
Dòng nhạc soul trở nên phổ biến một cách tình cờ. Vào thời điểm ra đời của nhạc soul, nạn phân biệt chủng tộc ở Mỹ vẫn đang vô cùng gay gắt. Mãi đến năm 1980, thuật ngữ “người Mỹ gốc Phi” mới được sử dụng ở Hoa Kỳ. Trước đó, người da trắng chỉ dùng từ “người da đen” hoặc “mọi”. Khi diễn biến cuộc đấu tranh đòi quyền công dân của người da đen chuyển sang một giai đoạn mới, nhiều cuộc biểu tình lớn nổ ra và lòng tự hào màu da ngày càng gia tăng, nhạc soul không chỉ là bữa tiệc âm nhạc cho thanh niên da màu, nó đã trở thành lá cờ khởi nghĩa của phong trào dân tộc. Mặc dù về bản chất, nhạc soul không mang yếu tố chính trị, thế nhưng việc nó leo lên vị trí cao trong biểu đồ âm nhạc đại chúng lúc bấy giờ được coi là một thành công đầu tiên, và dễ nhận thấy nhất trong công cuộc đòi lại quyền công dân của người da đen. Nhạc soul sau đó được đón nhận bởi cả những người da trắng và có công lớn trong việc giảm bớt phân biệt chủng tộc ở Mỹ. Những người da trắng, đa số có thành kiến và bảo thủ, cũng bắt đầu thay đổi cái nhìn về người da đen kể từ khi nhạc soul ra đời. Hai nền văn hóa bắt đầu có sự giao tiếp lẫn nhau, trong đó có công đóng góp không nhỏ của âm nhạc.
Đọc thêm nhiều bài viết về âm nhạc tại Tin tức âm nhạc Việt Thương
Những nghệ sỹ đầu tiên của dòng nhạc soul
Ray Charles Robinson, giọng ca, nhạc sỹ và nghệ sỹ dương cầm mù ở Los Angeles.
Ray Charles (23/09/1930 – 10/06/2004)
Aretha Franklin (sinh ngày 25/03/1942)
Little Richard (sinh ngày 5/12/1932)
Fats Domino (sinh ngày 25/02/1928)
James Brown (03/05/1933 – 25/12/2006)
Otis Redding (09/09/1941 – 10/12/1967)
